Saga músíktilrauna

Músíktilraunir hafa verið stór þáttur í tónlistarlífi Íslands. Upphafið má rekja til samstarfs Tónabæjar og SATT (Sambandi alþýðuskálda og tónlistarmanna) sem m.a. stóðu fyrir maraþontónleikum í kjallara Tónabæjar í nóvember 1982.  Tónlistarmaðurinn Jóhann G. Jóhannsson var upphafsmaðurinn að baki samstarfsins. 

 

Tilraunirnar voru haldnar í Tónabæ, sem var allt til ársins 2000 staðsettur í Skaftahlíð 24, Reykjavík, en þá flutti Tónabær sig í Safamýrina. Undankvöldin voru ýmist 4-5 og var aðsóknin gífurlega góð; oft og tíðum var áhorfendafjöldinn hátt í 500-600 manns. Til gamans má geta að á fyrstu Músíktilraunirnar kostaði heilar 50 kr. inn. 

 

Tímar í hljóðveri hafa alltaf verið aðalverðlaun Músíktilrauna og fljótlega bættust fleiri styrktaraðilar í hópinn. Efnilegustu eða bestu hljóðfæraleikarar voru valdir og verðlaunaðir með úttektum í hinum ýmsu hljóðfæraverslunum. Sérstök dómnefnd kom svo fljótlega til skjalanna til að stemma stigu við „vinsældakosningunum“ svokölluðu, en áhorfendur réðu því hvaða hljómsveitir fóru áfram. Dómnefnd fór þá að velja áhugaverðar hljómsveitir áfram í úrslit, burtséð frá því hvað áhorfendur höfðu valið.

 

Oft er talað um að Músíktilraunir hafi verið stökkpallur fyrir ungar og óreyndar hljómsveitir út í hinn „harða tónlistarbransa.“ Hljómsveitir á borð við Kolrössu Krókríðandi, Botnleðju, Maus, Mínus, Jakobínurínu, Agent Fresco, Mammút, Of Monsters and Men, Vök o.fl. eru ágætis vitnisburður um að ýmis ævintýri taka við að loknum tilraununum.

 

Margar af þessum ofangreindu hljómsveitum stukku ofan í djúpu laugina að loknum Músíktilraunum. Þær tóku upp sínar fyrstu breiðskífur, fóru í hljómleikaferðalög til fjarlægra landa, spiluðu með heimsfrægum hljómsveitum og upplifðu „rokkdrauminn“ á ýmsa vegu. Eins og gengur og gerist þá urðu sumar þessara hljómsveita langlífari en aðrar, en þannig er nú þessi heimur. Að sjálfsögðu má svo ekki gleyma öllum þeim hljómsveitum og tónlistarmönnum sem ekki endilega náðu áfram í úrslit, eða fengu verðlaun. Margar þeirra héldu áfram sínu starfi, og náðu langt, en ekki endilega undir sömu nöfnum og þegar keppnin fór fram. Það er ekki síst reynslan og samveran við aðra tónlistarmenn sem er svo verðmæt og mikilvægur þáttur fyrir þá sem taka þátt. Nýjar hugmyndir og hljómsveitir spretta upp og blómstra í íslensku tónlistarflórunni. Það er einmitt einn helsti tilgangur Músíktilraunanna.

 

Það er skemmtileg staðreynd að fyrsta hljómsveitin til að stíga á stokk í Músíktilraunum 1982, var kvennahljómsveitin Sokkabandið, en oft hefur verið fjallað um skort á þátttöku stúlkna í þessum tilraunum. Það hafa þó nokkuð oft verið stúlknasveitir sem hafa komist í úrslit, eða unnið, eins og til dæmis Dúkkulísurnar, Kolrassa Krókríðandi, Á túr, Mammút, Between Mountains, Atería, gusgusar o.fl.

 

Úrslitakvöld tilraunanna voru allt til ársins 2001 haldin í höfuðstöðvum Tónabæjar en árið 2001 var í fyrsta skipti brugðið á það ráð að færa úrslitin í stærra húsnæði. Íþróttahús Fram í Safamýrinni varð fyrst fyrir valinu og árin á eftir hafa bæði undankvöldin og úrslitin verið haldin víða um Reykjavík. Hitt Húsið í Pósthússtræti, Austurbær við Snorrabraut, Tjarnarbíó, Loftkastalinn, Íslenska Óperan, Listasafn Reykjavíkur og Harpa, hafa allt verið vettvangur þessarar glæsilegu tónlistarhátíðar í gegnum árin. Allar götur síðan hefur þessi tónlistarviðburður verið einn aðalvettvangurinn fyrir ungar íslenskar hljómsveitir og tónlistarfólk á aldrinum 13-25 ára til að koma tónlist sinni á framfæri.